NEVRUZ NEDİR NEDEN KUTLANIR?

Nevruz;İran,Afganistan,Kürtler ve Türki Cumhuriyetler tarafından kutlanan baharın gelişi,geleneksel yeni yıla giriş ve bahar bayramıdır.Kelime anlamı Farsça kökenli olup Nev(yeni) Ruz(gün) kelimelerinin birleşmesiyle yeni gün anlamı taşımaktadır.

NEVRUZUN TARİHÇESİ

Yazılı olarak ilk kez Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz,İran takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder.İslami bir kökeni olmamasına rağmen İran'da kutlanır ve resmi tatil verilir.Aynı zamanda Zerdüşler içinde kutsal bir gün olarak kabul edilir.Kürlerde,Nevruz bayramının Kürt mitolojisindeki Demirci Kava efsanesine dayandığı inanılır.Türklerde ise Ergenokondan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişiyle kutlanır.

Nevruz bir çok ülkede coşkuyla ve karnaval havasında kutlanır.Türki Cumhuriyetlerinde sokaklar süslenir ve uzun bir resmi tatil ilan edilir.

KAZAKİSTAN'DA NEVRUZ ŞENLİKLERİNDEN BİR GÖRÜNÜM

TÜRKLERDE NEVRUZ

Türkler'de nevruz Ergenekon destanına dayanmaktadır.Türkler(Köktürk Devleti döneminde) Ergenekonda demirden dağı eritip,çıkarlar ve Türk soyu devam eder.Böylece de bu olay her nevruzda kutlanır.Türklerde nevruz aynı zamanda baharın gelişini simgeler.Bu sebeple de İ.Ö 8 yy.'dan itibaren kutlanır.Türkiye'de 1995 'ten önce gelenek olarak kabul edilirken,1995 ten itibarende resmi bayram olarak kabul edilmiştir.

21 Mart tarihi Türk Takviminde yılbaşı olarak belirlenmiş bu güne de "Yılgayak" demişlerdir.Aynı zamanda Melikşah'ın Celali takviminde yılbaşı olarak kabul edilirken Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı Divan-ı Lügatit Türk'te de baharın gelişi olarak belirtilmiştir.

Osmanlı ve Selçuklularda milli bayram olarak kutlanmış,Osmanlılarda mesir  macunu şölenleriyle birlikte kutlanmıştır.

Görmekteyiz ki bir çok etnik grup nevruzu kutlamakta.Bu kutlanan nevruzda ortak ritüeller olduğu gibi farklı ritüellerde bulunmaktadır.Ortak figür baharın gelişi olarak merkeze oturmuştur.Milletler baharın gelişi merkeze alarak bunun çevresine kendi mitolojik hikayelerini koymuşlardır.Özellikle de Kürtlerin ve Türklerin nevruza koydukları mitolojik hikayeler birbirine benzemektedirler.Türklerde Ergenekonda Demirden bir dağdan kurtuluşun sonucunda nevruz kutlanırken Kürtlerde ise Demirci Kava Mitolojisine dayanmaktadır.Nevruz kutlamalarındaki çekiç ve örs kullanımı da demirden dağ olan Ergenekon'dan gelmektedir.

KAYNAKÇA

Nevruz:Bugün gazetesi

Nevruz Bayramı Ahmet Yuvalı

Anadolu'da Nevruz Kutlamaları Rasim Karaman

HÜSEYİN BELGER

nevruz nedir neden kutlanır?